Rijk II Protista (ééncellige organismen met kernmembraan)
Het Rijk Protista (Precambrium-recent) bestaat uit 2 groepen, de ééncellige algen en de protozoa, welke zijn onderverdeeld in 6 stammen. Van deze 6 stammen zijn er 3 parasitisch waarvan geen fossielen zijn beschreven en 1 bestaat alleen uit vormen zonder skelet en heeft eveneens geen fossielen achtergelaten. De 2 stammen met beschreven fossielen zijn de Sarcomastigophora en de Ciliophora. Verder is er nog een groep die zoveel eigenaardigheden vertoont dat deze (nog) niet kan worden ingedeeld in het bekende classificatiesysteem, de Acritarchs.
Omdat de Protista ook organismes bevatten die zowel plantaardige als dierlijke eigenschappen bezitten is er geen algemeen geaccepteerde eenduidige systematische indeling ontwikkeld om deze groep te classificeren. Het resultaat is dat sommige groepen van Protista als algen worden ingedeeld volgens de botanische code of als protozoa volgens de zoölogische code. In dit overzicht volgen we de zoölogische indeling. Waarbij aangetekend dient te worden dat de diatomeeën zijn toegevoegd omdat zij volgens de indeling van de zoölogische code niet tot de Protista worden gerekend, terwijl dit een zeer belangrijke groep is voor de paleontologie.
Verder is het belangrijk om te weten dat de classificatie van de Protista doorlopend aan veranderingen onderhevig is. Nieuwe inzichten op basis van b.v. DNA-onderzoek hebben soms grote veranderingen teweeggebracht. Groepen worden gesplitst, met andere groepen samengevoegd of op basis van meer specifieke kenmerken tot een nieuwe groep samengevoegd. Daarbij komt nog dat een aantal wetenschappers die zich met ééncelligen bezighouden, er een eigen indeling op na houden, die soms wel of soms niet worden geaccepteerd. Ook het verkeerd toepassen van criteria of het door elkaar gebruiken van verschillende ordeningen leidt tot weinig eenduidigheid. Ook nieuwe vondsten uit het onderzeese sediment door middel van boringen op zoek naar b.v. aardolie heeft veel beweging gebracht in de classificatie.
Klik hier voor het filmpje "Life in Water" over Protista.
Klik hier voor "See inside ciliate protozoa".
Klik hier voor het filmpje "Creatures in my Water" over het verzamelen, prepareren en bekijken van Protista onder de microscoop.
De hieronder toegepaste indeling is daardoor zeker niet eenduidig en geeft de groepen weer waarvan fossielen zijn gevonden.
Stam Sarcomastigophora (Proterozoïcum-recent)
Onderstam Sarcodina
Superklasse Rhizopoda
Klasse Granuloreticulosea
Orde Foraminiferida (foraminiferen) (Cambrium-recent)
Onderorde Allogromiina (Cambrium-recent)
Onderorde Textulariina (Cambrium-recent)
Onderorde Fusulinina (Siluur-Perm)
Onderorde Involutinina (Perm-Krijt / recent)
Onderorde Spirillinina (Trias-recent)
Onderorde Carterinina (Eoceen-recent)
Onderorde Miliolina (Carboon-recent)
Onderorde Silicoloculinina (Mioceen-recent)
Onderorde Lagenina (Carboon-recent)
Onderorde Robertinina (Trias-recent)
Onderorde Globigerinina (Jura-recent)
Onderorde Rotaliina (Trias-recent)
Superklasse Actinopodea
Klasse Polycystinea (radiolariën) (Cambrium-recent)
Orde Spumellaria
Familie Beloidae (Paleozoïcum-recent)
Familie Entactinidae (Cambrium-Perm)
Familie Orosphaeridae (Eoceen-recent)
Familie Collosphaeridae (Mioceen (of Ologoceen)-recent)
Familie Actinommidae (Paleozoïcum? / Trias-recent)
Familie Saturnalinae (Trias-recent)
Familie Stylosphaerinae (Paleozoïcum-recent)
Familie Cubosphaerinae (Paleozoïcum-recent)
Familie Astrosphaerinae (Paleozoïcum-recent)
Familie Cenodiscidae (Cambrium-recent)
Familie Liospheridae (Paleozoïcum-recent)
Familie Artiscidae (Oligoceen-recent)
Familie Phacodiscidae (Mesozoïcum-recent)
Familie Coccodiscidae (Mesozoïcum-Oligoceen)
Familie Spongodiscidae (Devoon-recent)
Familie Spongotrochinae (Paleozoïcum?-recent)
Familie Spongopylinae (Mesozoïcum-recent)
Familie Spongasterinae (Paleoceen-recent)
Familie Dictyocorinae (Mesozoïcum-recent)
Familie Stylodictinae (Perm / Trias-recent)
Familie Spongurinae (Mesozoïcum-recent)
Familie Phaseliforminae (Krijt)
Familie Hagiastridae (Mesozoïcum)
Familie Pseudoaulophacidae (Mesozoïcum)
Familie Pylonidae (Eoceen-recent)
Familie Tholonidae (Mioceen-recent)
Familie Lithelidae (Carboon-recent)
Familie Paleoactinommidae (Paleozoïcum)
Orde Nassellaria
Familie Plagiacanthinae (Mioceen-recent)
Familie Lophophaeninae (Krijt-recent)
Familie Sethoperinae (Mesozoïcum-recent)
Familie Cyrtentactinae (Devoon-Carboon)
Familie Sethophorminae (Krijt-recent)
Familie Carpocanidae (Mesozoïcum-recent)
Familie Eucyrtidinae (Mesozoïcum-recent)
Familie Theocalyptrinae (Mesozoïcum-recent)
Familie Plectopyraminae (Mesozoïcum-recent)
Familie Amphipyndacinae (Krijt-Vroeg Tertiair)
Familie Pterocoridae (Krijt-recent)
Familie Artostrobidae (Krijt-recent)
Familie Cannobotryidae (Krijt? / Eoceen-recent)
Familie Acanthodesminae (Eoceen-recent)
Familie Triospyrinae (Paleoceen-recent)
Radiolaria Incertae sedis (onzeker, vermoedelijk Spumellaria)
Rotaformidae (Krijt)
Albaillellidae (Siluur?-Perm-(Trias?))
Palaeoscenidae (Devoon-Carboon)
Corythoecidae (Paleozoïcum)
Ceratoikisidae (Vroeg tot Midden Paleozoïcum)
Phaeodarianae (Perm? / Krijt-recent)
Afdeling Pyrrhophyta (gloeiende / oplichtende algen) (Siluur?-recent)
Klasse Dinophyceae (Siluur?-recent)
Orde Prorocentrales (???)
Orde Dinophysiales ((Jura?)
Orde Gymnodiniales (Krijt-recent)
Orde Peridiniales ((Siluur? / Trias-Holoceen)
Orde Nannoceratopsiales (Jura)
Orde Thoracosphaerales (Trias-recent)
Orde Zooxanthellales (Siluur?-recent)
Klasse Ebriophyceae
Orde Ebriales
Familie Hermesinaceae (Paleoceen-recent)
Familie Ditripodiaceae (Mioceen-Plioceen)
Familie Ammodochiaceae (Paleoceen-Plioceen)
Familie Ebriaceae (Paleoceen?-recent)
Klasse Ellobiophyceae (geen beschreven fossielen)
Klasse Syndiniophyceae (geen beschreven fossielen)
Afdeling Chrysophyta (Gouden algen) (Jura-recent)
Klasse Bacillariophyceae ( Diatomeeën) (Jura-recent)
Orde Centrales
Onderorde Coscinodiscineae
Familie Thalassiosiraceae (Eoceen-recent)
Familie Melosiraceae
Familie Coscinodiscaceae (Eoceen-recent)
Familie Hemidiscaceae (Mioceen-recent)
Familie Asterolampraceae (Eoceen-recent)
Familie Heliopeltaceae
Onderorde Rhizosoleniineae
Familie Pyxillaceae (Eoceen-Oligoceen)
Familie Rhizosoleniaceae
Onderorde Biddulphiineae
Familie Biddulphiaceae
Familie Chaetoceraceae
Familie Lithodemiaceae
Familie Eupodiscaceae
Orde Pennales
Onderorde Araphidineae
Familie Diatomaceae
Familie Protoraphidaceae
Onderorde Raphidineae
Familie Eunotiaceae
Familie Achnanthaceae
Familie Naviculaceae
Familie Auriculaceae
Familie Ephithemiaceae
Familie Nitzschiaceae (Mioceen-recent)
Familie Surirellaceae
Klasse Chrysophyceae
Klasse Xanthophyceae (Neogeen)
Orde Phytomastigophora
Afdeling Haptophyta (Calcareous nannoplankton)
Klasse Coccolithophyceae
Familie Ahmuellerellaceae (Trias-Paleogeen)
Familie Arkhangelskiellaceae (Jura-Krijt)
Familie Biscutaceae (Jura-Paleogeen)
Familie Braarudophaeraceae (Krijt-recent)
Familie Calciosoleniaceae (Krijt-recent)
Familie Calyculaceae (Jura)
Familie Calyptrosphaeraceae (Jura-recent)
Familie Ceratolithaceae (Neogeen-recent)
Familie Chiastozygaceae (Trias-Paleogeen)
Familie Coccolithaceae (Krijt-recent)
Familie Crepidolithaceae (Jura-Paleogeen)
Familie Discoasteraceae (Paleogeen-Neogeen)
Familie Eiffellithaceae (Krijt)
Familie Ellipsagelosphaeraceae (Jura-Paleogeen)
Familie Fasciculithaceae (Paleogeen)
Familie Goniolithaceae (Krijt-Paleogeen)
Familie Helicosphaeraceae (Paleogeen-recent)
Familie Heliolithaceae (Paleogeen)
Familie Lithostromationaceae (Paleogeen-Neogeen’
Familie Microrhabdulaceae (Jura-Krijt)
Familie Nannoconaceae (Jura-Krijt)
Familie Podorhabdaceae (Jura-Krijt)
Familie Polycyclolithaceae (Krijt-Paleogeen)
Familie Pontosphaeraceae (Paleogeen-recent)
Familie Prediscosphaeraceae (Krijt)
Familie Prinsiaceae (Krijt-recent)
Familie Rhabdosphaeraceae (Paleogeen-recent)
Familie Rhagodiscaceae (Jura-Krijt)
Familie Schizosphaerellaceae (Trias-Jura)
Familie Sollacitaceae (Jura-Paleogeen)
Familie Sphenolithaceae (Paleogeen-Neogeen)
Familie Stephanolithiaceae (Jura-Krijt)
Familie Syracosphaeraceae (Neogeen-recent)
Familie Thoracosphaeraceae (Jura-recent)
Familie Triquetrorhabdulaceae (paleogeen-Neogeen)
Familie Zygodiscaceae (Jura-Paleogeen)
Afdeling Silicoflagellates
In de groep silicoflagellaten zijn 6 basic morfologische groepen uit het Cenozoïcum en 4 problematische groepen uit het Krijt benoemd:
Familie Dictyochaceae
Geslacht Corbisema (Krijt-Mioceen)
Soort Corbisema hastata (Paleoceen)
Soort Corbisema triacantha (Mioceen)
Geslacht Dictyocha (Mioceen-Pleistoceen)
Soort Dictyocha medusa
Soort Dictyocha fibula (Mioceen-Plioceen)
Soort Dictyocha aspera
Soort Dictyocha aculeata
Geslacht Distephanus (Cenozoicum)
Soort Distephanus speculum
Soort Distephanus crux
Geslacht Cannopilus
Geslacht Bachmannocena
Soort Bachmannocena quadrangula (Kwartair)
Geslacht Naviculopsis (Eoceen-Mioceen)
Soort Naviculopsis ponticula (Mioceen)
Soort Naviculopsis quadrata (Mioceen)
Soort Naviculopsis lata (Mioceen)
Soort Naviculopsis biapiculata (Oligoceen-Mioceen)
Soort Naviculopsis foliacea (Eoceen)
Soort Naviculopsis constricta (Paleoceen-Eoceen)
Geslacht Vallacerta (problematisch) (Krijt)
Geslacht Lyramula (problematisch) (Krijt)
Soort Lyramula furcula (Krijt)
Geslacht Cornua (problematisch) (Krijt)
Geslacht Variramus (problematisch) (Krijt)
Stam Ciliophora (Ordovicium-recent)
Klasse Ciliata (wimperdiertjes)
Orde Tintinnida (Ordovicium-recent)
Superfamilie Codonellidea (Ordovicium-recent)
Familie Codonellidae (Ordovicium-recent)
Familie Coxliellidae (Krijt-recent)
Superfamilie Tintinnidea (Jura-recent)
Familie Xystonellidae (Jura-recent)
Stam Labyrinthomorpha (geen beschreven fossielen)
Stam Apicomplexa (geen beschreven fossielen)
Stam Microspora (geen beschreven fossielen)
Stam Myxozoa (geen beschreven fossielen)
Acritarchs
Acritarchs zijn “organisch-ingekapselde” microfossielen die niet in een bestaand classificatie systeem kunnen worden ingepast. De acritarchs zijn datgene wat over blijft, het residu, nadat alle andere “organisch-ingekapselde” microfossielen zijn toegekend aan een bepaalde categorie. Daarbij komt dat de meningen over hetgeen in deze groep is geplaatst een groot punt van discussie is. Sommige wetenschappers plaatsen de acritarchs onder de dieren en anderen onder de planten. De acritarchs vertonen zoveel eigenaardigheden dat indeling in het bestaande systeem nog niet mogelijk is. Sommige vermoeden dat het kiemkapsels zijn of omhulsels van eucaryotisch fytoplankton. Als dat zo is dan zijn de acritarchs waarschijnlijk de meest belangrijke primaire producenten gedurende minimaal 1 miljard jaar in de geschiedenis van de Aarde tijdens een groot gedeelte van het Protozoïcum en het vroege Paleozoïcum.
Een beschrijving of een uiteenzetting te geven over deze groep is van een dusdanig ingewikkelde orde dat verwezen wordt naar de aanwezige literatuur op dit gebied.
De acritarchs worden alleen onderverdeeld in een aantal subgroepen op basis van een aantal kenmerken. Een verdere onderverdeling is afwezig. Deze subgroepen zijn:
Acanthomorphitae
Polygonomorphitae
Sphaeromorphitae
Netromorphitae
Diacromorphitae
Herkomorphitae
Pteromorphitae
Prismatomorphitae
Oömorphitae
Klik op één van de volgende groepen voor een indeling.
Stam Sarcomastigophora (Proterozoïcum-recent)
Afdeling Pyrrhophyta (gloeiende / oplichtende algen) (Siluur?-recent)
Afdeling Chrysophyta (Gouden algen) (Jura-recent)
Afdeling Haptophyta (Calcareous nannoplankton)
Afdeling Silicoflagellates
Stam Ciliophora (Ordovicium-recent)
Acritarchs