Musea in Nederland
Aardenburg: Gemeentelijk Archeologisch Museum.
De collectie bestaat uit archeologische vondsten uit Aardenburg en dateren uit de
Romeinse tijd en de middeleeuwen. Het belangrijkste deel van de Romeinse verzameling
wordt gevormd door aardewerk. Daarnaast zijn veel gebruiksvoorwerpen opgegraven,
gemaakt van been en metaal voor onder andere sport en spel (bijvoorbeeld een
molenspel), opsmuk (ringen, spelden, spiegel), handel, eten, drinken. Betrekkelijk
zeldzaam zijn militaire voorwerpen. Wel werden veel religieuze voorwerpen gevonden,
zoals bronzen en terracotta godenbeeldjes. Alles bij elkaar geven ze een goede kijk op
het leven van de Romeinse Aardenburgers.
Ook de middeleeuwse verzameling bestaat vooral uit aardewerk. De vorm is zeer
afwisselend, bijvoorbeeld kleine spaarpotjes, grote vuurklokken en het uitbundig
versierde groen geglazuurde luxe-aardewerk. Religieuze voorwerpen zijn van metaal en
been.
Alphen (Noord-Brabant): Oudheidkundig Streekmuseum Alphen.
De collectie van het streekmuseum bestaat uit een archeologische verzameling en uit
een verzameling voorwerpen gedateerd 19e en 20e eeuw. De archeologische
verzameling omvat voorwerpen welke voornamelijk zijn gevonden in Alphen. Het betreft
vondsten van ver voor onze jaartelling, uit de Romeinse tijd en daarna.
Veel vondsten zijn afkomstig uit blootgelegde grafheuvels. Hiervan zijn ook modellen te
zien. Veel voorwerpen betreffen gereedschappen voor de jacht en het dagelijks leven,
maar ook sieraden en munten zijn te zien.
Alphen aan den Rijn: Archeon.
In Archeon komen de prehistorie, de Romeinse tijd en de Middeleeuwen tot leven.
Reconstructies van o.a. woonhuizen en het uitvoeren van oude ambachten geven een
goed beeld van het leven in de genoemde tijdperken.
Amsterdam: Allard Pierson Museum.
Het Allard Pierson Museum is het archeologisch museum van de Universiteit van
Amsterdam. De antieke beschavingen uit het Oude Egypte, het Nabije Oosten, de Griekse
wereld, Etrurië en het Romeinse Rijk komen in het museum opnieuw tot leven. Kunst- en
gebruiksvoorwerpen uit de periode van 4000 voor Chr. tot 500 na Chr. geven een goed
beeld van het dagelijks leven, mythologie en godsdienst in de antieke Oudheid.
Amsterdam: Artis Geologisch Museum.
Sinds januari 2011 is het museum gesloten. Delen van de collectie zijn naar het
toekomstige Groote Museum gegaan, andere delen naar Naturalis in Leiden.
Amsterdam: Artis Zoölogisch Museum.
Helaas heeft het Zoölogisch Museum eind november 2011 haar deuren gesloten. Vanaf
dan is het museum deel gaan uitmaken van NCB Naturalis (Nederlands Centrum voor
Biodiversiteit Naturalis), een samenwerking tussen het Zoölogisch Museum Amsterdam,
Universiteit Leiden, Wageningen Universiteit, Nationaal Herbarium Nederland en het
Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis. De collectie van het Zoölogisch Museum
omvat meer dan 15 miljoen objecten, variërend van exotische planten, dieren, schelpen
en andere naturalia.
Asselt: Cultuurhistorisch en Folkloristisch Museum.
Museum met o.a. prehistorische en Romeinse bodemvondsten.
Assen: Drents Museum.
Geologie, prehistorie, archeologie, geschiedenis van Drenthe. Museum met een grote
variëteit aan collecties. Belangrijkste onderdeel vormen de bodemvondsten uit de
prehistorie en de Romeinse tijd.
Bergeijk: Eicha Museum.
De verzameling geeft een overzichtelijk beeld van ruim 12000 jaar geschiedenis.
De vondsten zijn veelal het resultaat van opgravingen in dit gebied, aangevuld met
particuliere collecties. Zo zien we hier de stenen gebruiksvoorwerpen van de vroegste
zwervers en bewoners van deze streek. Herinneringen aan de Brons- en IJzertijd zijn de
grafheuvels en de urnenvelden, die nog in het landschap bewaard zijn. Urnen met
crematieresten van de doden zijn hiervan stille getuigen.
Aardewerk, glas en sieraden van de Romeinen pronken broederlijk naast die van de
Franken. En niet op de laatste plaats komt het gevarieerde middeleeuwse
volksaardewerk, alles prachtig gerestaureerd.
Borculo: Kristalmuseum.
Ontdek de fascinerende wereld van fossielen, mineralen, kristallen en edelstenen.
In het Kristalmuseum te Borculo kunt u de geschiedenis van de aarde ontdekken. Hier
vindt u een grote collectie fossielen, mineralen, kristallen en edelstenen waarvan het
ontstaan u miljoenen jaren in de tijd terug voert. Zowel de kenner als de geïnteresseerde
bezoeker kan in het museum genieten van de schoonheden uit het binnenste van de
aarde.
Borger: Het Hunebedcentrum.
Het Hunebedcentrum in Borger op de Drentse Hondsrug zet u op het spoor naar de
prehistorie. Naar de tijd dat de eerste boeren zich in Drenthe vestigden. Deze boeren
bouwden de indrukwekkende stenen grafmonumenten waarvan de restanten nu nog
steeds in het Drentse landschap zijn te bewonderen. Er staan er nog 54 en het grootste
staat pal naast het centrum.
Borger: Geopark De Hondsrug.
Duizenden jaren al wonen er mensen op de Hondsrug. Een zandrug in het noorden van
Nederland, vroeger omgeven door zompig veen en vlakbij de Waddenzee. Destijds was
de Hondsrug de enige streek in de wijde omtrek waar je hoog en droog kon wonen. De
Hondsrug heeft een geschiedenis die haar weerga niet kent. Een gebied vol spannende
verhalen. Hoe het allemaal begin, een paar miljoen jaar geleden in de ijstijden toen ijs,
wind en water de Hondsrug zijn vorm gaf. Over het metersdikke veenmoeras dat later
tegen zijn hellingen omhoog kroop. Verhalen over de eerste mensen die naar de
Hondsrug kwamen. Hier sloegen Neanderthaler-jagers hun kampen op. We vonden hun
vuurstenen werktuigen en de botjes van hun jachtbuit. Het trechterbekervolk bouwde op
de Hondsrug hunebedden om hun doden in te begraven.
Boxtel: Oertijdmuseum De Groene Poort.
Het Oertijdmuseum De Groene Poort te Boxtel is een aanrader voor jong en oud. Terwijl u
onder het grootste potvisskelet van Nederland door kunt lopen, ziet u de fascinerende
geschiedenis van de aarde aan u voorbijtrekken. Er is een prachtige expositieruimte met
daarin een zeer bijzondere 'Dinosaurusparade'. Een grotere diversiteit aan
dinosaurusskeletten is nergens in Nederland ooit vertoond! Meer informatie treft u aan op
de website.
Denekamp: Provinciaal Natuurhistorisch Museum “Natura Docet”.
Op dit moment is het museum gesloten i.v.m. een herinrichting en renovatie van de
expositieruimte. Heropening in 2013.
Natura Docet is het oudste, regionale natuurhistorische museum in Nederland en is een
sfeervol museum waar het lijkt of de tijd is stilgezet. Mineralen, fossielen, ijsvogel en
paradijsvogel, vogelbekdier en krokodil zijn er te zien. Oog in oog met een
Ichthyosauriër, een fossiele vishagedis, boeiende lezingen bijwonen, een foto maken
onder de mammoet, fossiele vissen aanraken, lichtgevende stenen ontdekken. De natuur
onderwijst zichzelf in Natura Docet.
Delft: Het Mineralogisch Geologisch Museum.
Dit museum is vanaf maandag 18 februari 2008 tot nader bericht gesloten.
Systematische Mineralogie, Algemene Geologie, Gesteenten en ertsen worden in de
expositieruimte tentoongesteld volgens internationaal gebruikte classificatie systemen.
Drouwen: Museum / Expositieboerderij Versteend Leven.
Al meer dan 30 jaar is Versteend Leven in Drouwen, op de rand van de Hondsrug en de
Hunzevallei, een begrip in Nederland. In de expositieboerderij vindt u een groot
assortiment mineralen, fossielen, sieraden en schelpen uit de hele wereld.
Eindhoven: Historisch Openlucht Museum Eindhoven.
Het museum bestaat uit unieke reconstructies van het dorpje ‘Eversham’ uit de ijzertijd
(750 - 50 vóór Christus), een hoeve van rond het jaar 1000 en het middeleeuwse stadje
‘Endehoven’ (1250 - 1600 na Christus). Alle gebouwen en hun ‘verhalen’ zijn gebaseerd
op vondsten uit de Kempen of Eindhoven.
In Historisch Openluchtmuseum Eindhoven komt de geschiedenis tot leven. Maak kennis
met het Eindhoven uit de prehistorie en middeleeuwen. Ontdek welke kleren de mensen
in die tijd droegen, wat voor werk ze deden.
Emmen: Dierenpark Emmen, Biochron.
In het Biochron, onderdeel van het park, wordt inzicht gegeven in de geschiedenis van
het leven op aarde.
Enschede: Museum TwentseWelle.
Natuurhistorie-Biologica-Geologica-Bibliotheek.
In museum TwentseWelle wordt het verhaal verteld over hoe de mens de streek Twente,
net na de laatste ijstijd betrad en hier zich vestigde. De natuur, de jacht, het verzamelen,
de landbouw, de ontwikkeling van land naar stad en streek, de opkomst van de industrie,
arbeid, innovatie, techniek en samenleving zijn hierin de belangrijkste onderwerpen.
Gewande: Museum Hertogsgemaal.
Archeologisch en Paleontologisch Museum Hertogsgemaal bestaat sinds 1989 en wordt
beheerd en geëxploiteerd door de stichting Museum Hertogsgemaal. Het archeologische
museum is grotendeels ingericht met archeologische vondsten en reconstructies uit de
oudheid. Het museum is gevestigd in een oud gemaal gebouwd van 1940 tot 1945. Het
gebouw is in 2002 uitgeroepen tot rijksmonument, en wordt beschouwd als
cultuurhistorisch erfgoed.
Giethoorn: De Oude Aarde.
In het hart van 't pittoreske Giethoorn loopt u over een sfeervol bruggetje zó het oudste
museum van Giethoorn binnen: Museum 'De Oude Aarde'.
Al sinds 1969 dé inspirerende thuisplaats voor één van 's Nederlands mooiste collectie
mineralen en fossielen, verzameld uit de moederschoot der aarde.
’s-Gravenhage: Museon.
Vanaf de oprichting in 1904 is voor en door het Museon een uitgebreide verzameling
aangelegd. De collectie telt circa 273.000 voorwerpen op het gebied van geologie,
biologie, geschiedenis & archeologie, natuurkunde & techniek, volkenkunde. Slechts een
klein deel van deze collectie is in de tentoonstellingen te zien. Het grootste deel is
opgeslagen in een geklimatiseerd depot waaruit wordt geput voor tijdelijke
tentoonstellingen in het Museon of daarbuiten
Haarlem: Teylers Museum.
Eerste en oudste museum van Nederland.
Teylers Museum is het best bewaard gebleven openbare kennisinstituut voor kunst en
wetenschap uit de 18e eeuw ter wereld. Al sinds 1784 is het publiek hier welkom om te
komen kijken naar voorwerpen van kunst en wetenschap. Van machines die elektriciteit
opwekken tot miljoenen jaren oude fossielen, historische boeken en munten.
Kunstliefhebbers gaan naar 'Teyler' vanwege zijn mooie collectie Hollandse meesters en
de wereldberoemde prenten en tekeningen van Rembrandt en Michelangelo.
Alleen al het interieur van het museum, met als pronkjuweel de monumentale Ovale Zaal,
is een toeristische bezienswaardigheid van de eerste orde. Nergens anders in de wereld
is een authentiek museuminterieur uit de 18de eeuw te zien. De museumzalen met de
grote vitrinekasten worden nog door daglicht beschenen. Bij winters weer kan het soms
bijzonder donker zijn. Hier proeft u de sfeer van een museum uit vervlogen tijden!
Haren: Hortus Haren, Keltische Tuin.
In de Keltische tuin zijn elementen uit de mythologie van de oude Kelten uitgewerkt. De
Kelten hadden een grote verering voor de natuur en vooral voor bomen. Ook
bestudeerden zij de kosmos en het vaststellen van de juiste tijd, om te weten te komen
wanneer er gezaaid kon worden, wanneer de goden gunstig gestemd waren, hoe ziekten
zouden verlopen, enz.
Heerlen: Thermenmuseum.
In het Thermenmuseum in Heerlen vindt u de indrukwekkende restanten van een
Romeins badhuis, de thermen. Het is het best bewaarde Romeinse (publieke)
badgebouw van Nederland. Het museum heeft daarnaast een gevarieerde collectie
gebruiksvoorwerpen uit de Romeinse tijd, afkomstig uit Coriovallum - de Romeinse stad
die onder Heerlen ligt. Vanaf 12 april 2012 is de nieuwe permanente expositie: "Romeins
Zuid-Limburg; het hele verhaal" te zien. De expositie geeft antwoord op de vraag wat de
komst van de Romeinen betekend heeft voor de toenmalige inwoners van Zuid-Limburg.
Om het verhaal van Romeins Zuid-Limburg goed te kunnen vertellen is de gehele
museumzaal onder handen genomen. Alles, behalve de originele collectie, is nieuw.
Laren: Geologisch Museum Hofland.
Geologisch Museum Hofland heeft tot doel om bezoekers op een toegankelijke, maar wel
wetenschappelijk verantwoorde manier, inzicht te geven in de bouw en geschiedenis van
de aarde. Voor elke leeftijdscategorie valt er wel wat interessants te ontdekken. Maak bij
ons kennis met mineralen, gesteenten en fossielen en volg het boeiende verhaal over de
geschiedenis van het leven op aarde, de kringloop van gesteenten, of de invloed van de
IJstijden op deze omgeving en de daarbij meegevoerde zwerfstenen.
Leiden: Rijksmuseum van Oudheden.
De afdeling 'Archeologie van Nederland' is een unieke vaste tentoonstelling. Nergens
anders is een compleet overzicht van de archeologische geschiedenis van Nederland te
vinden. Aan de hand van 75 belangrijke archeologische vindplaatsen loopt u door ruim
300.000 jaar geschiedenis. U volgt het pad van bodemvondsten door de tijd. Het begint in
de vroege prehistorie, voert door de Romeinse tijd, doorkruist de vroege en late
Middeleeuwen en komt tenslotte uit in de moderne tijd.
Leiden: NCB Naturalis.
NCB Naturalis, Nederlands Centrum voor Biodiversiteit, is gelanceerd op 28 januari 2010
als resultaat van de samenwerking tussen het Zoölogisch Museum Amsterdam, de
Universiteit Leiden, Wageningen Universiteit, Nationaal Herbarium Nederland en het
Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden. In NCB Naturalis worden de
collecties van deze partners samengebracht tot een totaalcollectie van 37 miljoen
objecten. NCB Naturalis behoort met deze collectie qua omvang mondiaal tot de top vijf
in het natuurhistorische domein.
Leiden: Naturalis Extra.
Museum Naturalis in Leiden biedt de bezoeker een fascinerende blik op de ontwikkeling
van het leven op aarde. Het museum heeft veel te bieden maar is terughoudend met
informatie. Bij een eerste bezoek is dat nog geen probleem. Maar wie bij een tweede
bezoek meer wil weten, zoekt tevergeefs naar verdere uitleg. Veel van wat de zalen te
vertellen hebben blijft voor bezoekers verborgen. Deze gids hoopt hierin te voorzien.
N.B. De basisinformatie (tentoonstellingen, openingstijden e.d.) vindt u uiteraard op de
site van Naturalis zelf.
Lelystad: Stichting Prehistorische Nederzetting Flevoland.
Op een schitterende locatie in Natuurpark Lelystad bevindt zich een klein dorpje
genaamd Swifterkamp. Het dorp, momenteel twee boerderijen, een jager-verzamelaarhut
en drie bijgebouwen groot, ademt de sfeer uit van lang vervlogen tijden. Zo nu en dan
wordt het bewoond door groepen volwassenen en kinderen die voor korte of langere tijd
willen proeven hoe het zou zijn te leven in de Nieuwe Steentijd; de tijd dat jager-
verzamelaars geleidelijk overgingen tot het boerenbestaan (in midden Nederland vanaf
ca. 6300 jaar geleden).
Met name in het voorjaar en de zomer wordt er op de nederzetting door de tijdelijke
inwoners flink gewerkt; er worden onder meer broden gebakken, sieraden en werktuigen
gemaakt, er wordt hout gesprokkeld, gesponnen, geweven, gekookt op open vuur etc.
Uiteraard is er ook tijd om lekker bij te komen bij een knapperend kampvuurtje.
Maastricht: Natuurhistorisch Museum Maastricht.
Door zijn ligging midden in het mergelland van Nederlands en Belgisch Limburg, ligt het
voor de hand dat het zwaartepunt van de collectie wordt gevormd door de collectie
fossielen uit het Boven-Krijt, het Maastrichtien, waarvan het typegebied (71.3 - 65.4 Ma)
als het ware voor de deur ligt. Deze collectie behoort tot de grootste en belangrijkste
collecties van Europa.
De Krijt-collectie omvat circa 105.000 fossielen uit de mergellagen van het Boven-Krijt, de
periode die ook wel wordt aangeduid met de naam 'Maastrichtien' (71 tot 65,4 miljoen jaar
geleden). Tot de topstukken behoren de resten van de enorme Mosasauriërs en
zeeschildpadden en fragmenten van landbewonende dinosauriërs.
Meerssen: Natuur Historisch Museum Meerssen.
Op de afdeling Geologie is een zeer belangrijke collectie samengebracht. Zo is er een
fraaie verzameling fossielen uit het Carboon en het Maastrichtse Krijt. U treft er verder
een rijke schakering zwerfstenen aan die tijdens de ijstijd in ons land zijn afgezet. Verder
boeiende werktuigen die de prehistorische mens heeft achtergelaten. Tenslotte een
verzameling edelstenen uit grote delen van de wereld.
Nijmegen: Museum Het Valkhof.
Museum Het Valkhof heeft een uitgebreide verzameling bodemvondsten uit Nijmegen en
de provincie Gelderland. Ze geven een beeld van het menselijk leven in de regio, vanaf de
oude steentijd, de Romeinse tijd, middeleeuwen tot en met de 19de eeuw.
Naar periode onderscheiden kent de archeologische collectie vier zwaartepunten:
- Prehistorie: grafvondsten en een grote verzameling bijlen, zwaarden en lanspunten,
sieraden en aardewerk, met name uit de Jonge Steentijd (ca. 5000 - 2100 voor Chr.) en de
Late Bronstijd en IJzertijd (ca. 1100 - 10 voor Chr.) uit de provincie Gelderland;
- Romeinse tijd (ca. 10 voor Chr. - 400 na Chr.): een grote verscheidenheid aan
voorwerpen uit Nijmegen en het Gelderse rivierengebied;
- Vroege Middeleeuwen (ca. 400 - 1000 na Chr.): keramiek en glas, sieraden en wapens
afkomstig uit graven en nederzettingen in de provincie Gelderland;
- Late Middeleeuwen - Nieuwe Tijd (1300-1900): huisraad uit een groot aantal beerputten
in de Nijmeegse binnenstad.
Nistelrode: Natuurgebied De Maashorst.
Natuurgebied De Maashorst is een van Brabants grootste aaneengesloten
natuurgebieden in wording en is bekend om haar gevarieerde cultuurlandschap
bestaande uit bossen, heidevelden, vennen en stuifduinen, landbouwgronden en enkele
kleine woonkernen. Het herbergt bovendien een karakteristiek geologisch landschap met
wijstgronden en aardbreuken gelegen op een horst en met zeer oude afzettingen direct
aan het oppervlak. Daarnaast verbergen de glooiende gronden schatten uit het
prehistorisch verleden. Archeologen vonden er voorwerpen uit de brons- en ijzertijd tot
en met de Romeinse tijd (1800 voor tot 250 na Christus). Minder bekend is de lange
bewoningsgeschiedenis. Verspreid in het landschap zijn nog vele sporen uit het
verleden aanwezig. Onder andere vier grafheuvels aan de Zeelandseweg en een groot
urnenveld op de Slabroekse Heide. Bij archeologisch onderzoek is veel informatie over
de oorspronkelijke bewoning naar boven gekomen. Al in 1923 is de locatie op de
Slabroekse heide onderzocht door het Rijksmuseum van Oudheden uit Leiden. Daarbij
werden onder meer een urn met crematieresten en grafgiften gevonden. Na die
opgravingen is het terrein deels geëgaliseerd en lange tijd gebruikt als akker. Tot
Staatsbosbeheer het in 2003 aankocht.
Olst: Geologisch Streekmuseum De IJsselvallei.
Museum de IJsselvallei is een particulier museum. Het is opgericht door dhr. Louis
Verhaard. Hij verzamelt met name zwerfstenen uit de oostelijke helft van Nederland. Een
belangrijk gedeelte van de vondsten komt uit het zogenaamde "IJsseldal". Dit ligt tussen
de Veluwe aan de westelijke kant en de Sallandse heuvelrug aan de oostelijke kant. Van
noord naar zuid is dat het gebied tussen Zwolle en Nijmegen. Het landschap is ontstaan
in het geologische tijdperk: de 3e IJstijd (Saalien). Nu stroomt in dat gebied de rivier de
IJssel. Vandaar dat deze streek de IJsselvallei wordt genoemd en dit is een toepasselijke
naam voor het museum
Oudenbosch: Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum
Geologie: De geologie houdt zich bezig met de aarde en wat daarop geleefd heeft.
In de tentoonstelling worden allerlei onderwerpen uit deze aardgeschiedenis behandeld.
Mens en Milieu / Archeologie: De ontwikkeling van de relatie tussen de mens en zijn
milieu vanaf de Prehistorie tot heden is onderwerp van de presentatie "Mens en Milieu".
In een aantal maquettes wordt deze ontwikkeling in beeld gebracht.
Hierbij worden behalve een aantal vuistbijlen ook andere prehistorische stenen
gereedschappen uit het bezit van het museum getoond, vooral in relatie tot de
leefomgeving van de prehistorische mens.
Rotterdam: Natuurhistorisch Museum Rotterdam.
Vanaf 24 mei 2008 presenteert het Natuurhistorisch Museum Rotterdam “Opgeraapt
Opgevist Uitgehakt”, een uniek overzicht van fossielen uit Nederlandse bodem. De
tentoonstelling neemt de bezoeker mee in de tijd, van 500 miljoen jaar oud
buizenzandsteen uit Drenthe, 70 miljoen jaar oude haaien en zee-egels uit het Limburgse
Krijt tot de relatief jonge skeletdelen van mammoet, sabeltandtijger en beloega die uit de
Noordzee zijn opgevist. Deze en andere prachtfossielen - topstukken uit Nederlandse
museumcollecties en privéverzamelingen - geven een beeld van onze prehistorie dat
nergens anders zo compleet te zien is.
“Opgeraapt Opgevist Uitgehakt” is een nieuwe semipermanente tentoonstelling die
ongeveer vijf jaar te zien zal zijn.
Schokland: Museum Schokland.
Schokland, eiland op het droge, is UNESCO Werelderfgoed. Schokland biedt u een
unieke combinatie van cultuurhistorie en natuur. Schokland staat ook symbool voor het
Nederlandse leven met het water. Kom kijken en ervaar hoe het leven vroeger was en wat
er nu is. Wandel of fiets over het eiland en door het Schokkerbos. Breng een bezoek aan
het museum en zie hoe het leven was op Schokland. Of ga naar de Gesteentetuin en leer
over het ontstaan van gesteenten en de natuur op en rond Schokland.
Sint-Michielsgestel: Oudheidkundig Museum Sint-Michielsgestel.
In de Romeinse tijd was het stroomgebied van de Dommel ten zuiden van 's-
Hertogenbosch een aantrekkelijk woongebied. Door een aantal belangrijke
archeologische ontdekkingen tussen 1950 en 1990 is dat heel duidelijk geworden: zeven
rijke graven in Esch, een muntschat onder Vught, een villa in Hoogeloon, een
tempelcomplex bij Empel. Stuk voor stuk vindplaatsen die niet meer zijn weg te denken
op de kaart van de Nederlandse archeologie.
Midden in het stroomgebied van de Dommel ligt Halder. In deze schilderachtige
buurtschap van Sint-Michielsgestel heeft in de Romeinse tijd een nederzetting gelegen
van meer dan gewone betekenis. Er werd aardewerk gefabriceerd en ijzer gewonnen uit
het plaatselijke moeraserts. Halder kan met recht het oudst bekende industrieterrein van
Brabant worden genoemd.
In de nederzetting zijn ook veel voorwerpen gevonden die van elders waren ingevoerd:
glaswerk, sieraden, munten, metalen huisraad, mantelspelden. Al deze vondsten zijn
bijeengebracht in het Oudheidkundig Museum. Bij elkaar leveren ze een boeiend beeld
van het leven van alledag in het Brabant van toen.
Sint Pancras: Regionaal Natuurmuseum Westflinge.
Zeer interessant botmateriaal van Mammoet, Wolharige Neushoorn, Steppenwisent,
Reuzenhert en Rendier geeft de bezoeker een beeld van dieren uit de IJstijd in Nederland
en Noord-Holland. De ontstaansgeschiedenis van de kuststreek in Noord-Holland
gedurende de laatste 10.000 jaar, wordt door platen, strandvondsten en fossiel bot-
materiaal van vissen verduidelijkt. Specifieke aandacht wordt gegeven aan een zeeslenk
die 3700 jaar geleden in onze streek aanwezig was. Deze slenk, bekend onder de naam ”
Gat van Bergen”, drong diep door in het West-Friese achterland en is van veel invloed
geweest op de huidige landschapsontwikkeling van deze streek. De tentoonstelling “De
historie van de aarde en het klimaat” toont door middel van vier origineel geschilderde
landschapimpressies de historie van de aarde en de klimaatveranderingen. Gesteenten
en fossielen uit diverse geologische perioden verduidelijken en complementeren het
geheel.
Stein: Het Archeologiemuseum.
Het Archeologiemuseum Stein is gewijd aan de prehistorie, of wel de voorgeschiedenis
van Stein en omgeving, waaruit ons geen geschreven documenten zijn overgeleverd. Het
gebouw, is behalve een oudheidkundig museum, tevens een Reservaat dat dient voor de
bescherming en het behoud van een ter plaatse gevonden grafkelder, die enig is voor
ons land. Hij vormt het middelpunt van het museum en is in ongerepte staat bewaard.
Rondom deze grafkelder wordt, in rijkelijk met archeologische vondsten gevulde vitrines,
de hele voorgeschiedenis van Stein en omgeving in beeld gebracht van de Steentijd tot
en met de Merovingische tijd.
De Steentijd vitrine bevat een uitgebreide collectie voorwerpen uit de tijd van de
Bandkeramiekers, de oudste gevestigde bewoners van ons gewest (5300 v.Chr.).
De rijke collecties omvatten vondsten uit de Nieuwe Steentijd: ca. 5300 - 2100 v. Chr., de
Bronstijd: ca. 2100 - 800 v. Chr., de IJzertijd: 800 - 50 v.Chr., het Romeinse tijdperk: ca. 50
- 400 na Chr. en het Merovingische tijdperk: ca. 400 - 700 na Chr.
Valkenburg: Museum Land van Valkenburg.
In de Krijttijd, ongeveer 60 miljoen jaar geleden, was Zuid-Limburg een deel van de zee.
Resten van zeedieren vormden gedurende miljoenen jaren een dikke laag kalk of krijt op
de zeebodem. Prachtige fossielen uit de museumcollectie bewijzen hoe bijzonder het
leven was, ver voor de komst van de mens.
In de prehistorische Nieuwe Steentijd, ongeveer 5000 jaar geleden, was Zuid-Limburg
een bosrijk heuvellandschap en woonden er mensen. Ze gebruikten vuursteen voor
bijlen en andere gebruiksvoorwerpen. Deze vuursteen werd gewonnen uit de krijtlagen
in kleine mijntjes. Het museum toont hoe ze dat deden en wat ze maakten.
Valkenburg: Romeinse Katakomben.
De ’Romeinse Katakomben’ in Valkenburg aan de Geul zijn een onderaards labyrint vol
nagebootste catacomben. In de mergelsteen zijn gaten uitgehakt om als horizontale
grafnissen, de zogenaamde loculi, te dienen. Deze nissen werden vroeger afgesloten met
een terracotta of een marmeren plaat. Welgestelde families hadden vaak een eigen
grafkamer, een cubiculum, met rijkelijk versierde wanden. In deze Valkenburgse versie
van de Romeinse catacomben liggen geen mensen begraven, maar als je door de
gangen loopt voelt het wel ’echt’ ....
Valkenburg: Steenkolenmijn Daalhemergroeve Valkenburg.
Ontdek de wereld van de mijnbouw in een mysterieuze omgeving onder de grond. U
begint de kennismaking met de wereld van de mijnwerkers in onze sfeervolle filmzaal
onder de grond. Daar ziet u een unieke promotiefilm van de Staatsmijnen (DSM) uit het
midden van de jaren zestig. Deze film geeft u een goed beeld van alle facetten van de
mijnbouw. Na de film neemt een ex-mijnwerker u mee in de wereld van de
steenkoolwinning. Beleef die harde, maar indrukwekkende wereld van de mijnwerkers. U
maakt een reis door het verleden langs de machines, die gebruikt werden om kolen te
winnen.
Veendam: Veenkoloniaal Museum Veendam, Collectie Prehistorie.
De Werkgroep Prehistorie van het Veenkoloniaal Museum is al jaren archeologisch actief
in Midden- en Oost Groningen. De ruim 60 vrijwilligers speuren nieuwe ontsluitingen af
naar archeologische resten. 's Winters zoeken zij op braakliggende akkers naar de
resten van de prehistorische nederzettingen. En indien nodig nemen zij deel aan
opgravingen die in dat gebied worden uitgevoerd. Al met al heeft deze groep in de loop
der jaren een grote dosis ervaring opgebouwd met betrekking tot de locatie en
interpretatie van prehistorische nederzettingen in het landschap en concreet met het
vinden en onderzoeken van nederzettingen. Deels vindt één en ander haar weerslag in
de presentatie binnen de permanente tentoonstelling - maar ook middels
wisselexposities- van het Veenkoloniaal Museum te Veendam.
Venlo: Limburgs Museum.
Het Limburgs Museum telt vier kerncollecties, onderverdeeld op verschillende gronden.
Bij kerncollectie archeologie gaat het over voorwerpen die door middel van opgraving
(incl. riviervondsten) aan het licht zijn gekomen en ons iets vertellen over de leefwereld
van de mens in het verleden o.a. in de Steentijd en de Romeinse tijd.
Wijk bij Duurstede: Museum Dorestad.
Opgravingen hebben aan het licht gebracht dat de omgeving van het huidige Wijk bij
Duurstede al in de prehistorie bewoond werd. Vanaf 1967 werden deze uitgevoerd door
de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek. Het zijn de meest
grootschalige opgravingen van Nederland geweest en nog steeds is het gebied
onderwerp van studie. Het museum dankt zijn bestaan aan deze opgravingen. De vaste
collectie is opgebouwd rond voorwerpen die hierbij gevonden zijn.
Er zijn voorwerpen uit de Brons- en IJzertijd en de Romeinse tijd. Maar het accent van de
expositie ligt op de periode van Dorestad. Aan de hand van bodemvondsten wordt
verteld hoe het leven was in de vroege middeleeuwen
IJsselstein: Archeologie-Zolder.
In 1960 deed de IJsselsteinse amateurarcheoloog Remy Ooyevaar op een
aardappelveldje bij Fort Vechten (gemeente Bunnik) zijn eerste grote vondst: een
roodbruin Romeins scherfje met het opschrift ’OF C.N. CEL (si)’. Vrij vertaald staat er dat
deze pot is gemaakt door Celsus. Ze is gedateerd in de eerste eeuw na Christus.
Sindsdien heeft Ooyevaar met de in 1973 door hem opgerichte Archeologische
Werkgroep Zuidwest-Utrecht tienduizenden vondsten gedaan in de provincie. Een deel
hiervan is te bezichtigen op zijn Archeologiezolder.
Geen website.
IJsselstein: Stadsmuseum IJsselstein.
De oude geschiedenis van IJsselstein komt tot leven in de overzichtstentoonstelling '
3000 jaar wonen aan de Hollandse IJssel' In deze tentoonstelling komt onder andere naar
voren hoe het leven was in IJsselstein in de Bronstijd, Middeleeuwen en in de jaren rond
1900
