Rijk III Fungi (schimmels of zwammen)
Tot de schimmels behoren zowel meercellige organismen zoals paddenstoelen als eencellige organismen zoals gisten. Het rijk van de schimmels omvat een enorme diversiteit. Geschat wordt dat er tussen de 1,5 en 5 miljoen soorten zijn, waarvan er ongeveer 100.000 beschreven zijn.
Vergeleken met het fossielenbestand van planten en dieren is dat van schimmels erg mager. Eén van de factoren die de ondervertegenwoordiging van schimmelsoorten in de hand werkt is de aard van de vruchtlichamen van schimmels. Deze bestaan uit zachte makkelijk afbreekbare weefsels. Een andere factor is dat veel soorten microscopisch klein zijn en niet makkelijk worden gevonden.
Fossielen van schimmels zijn moeilijk te onderscheiden van die van andere microben en zijn het makkelijkst te identificeren door ze te vergelijken met niet uitgestorven soorten. De fossielen van schimmels zijn meestal afkomstig van versteende planten- of dierenresten. Deze resten worden verwerkt tot flinterdunne preparaten die bestudeerd kunnen worden onder meestal een optische- of een elektronenmicroscoop.
De vroegste fossielen die typische schimmelkenmerken vertonen, verschijnen ongeveer 1,4 miljard jaar geleden. Recente studies schatten de eerste verschijning van fungi-achtige organismen op 760 tot 1060 miljoen jaar geleden. Naar alle waarschijnlijkheid koloniseerden de schimmels het land gedurende het Cambrium (542 - 488,3 milj. jaar geleden), wat een stuk eerder is dan de landplanten. Gefossiliseerde schimmeldraden en sporen zijn gevonden in het gesteente van het Ordovicium van Wisconsin (460 milj. jaar geleden). Prototaxites, waar al vele jaren over gediscussieerd wordt, is mogelijk een schimmel of korstmos uit het late Siluur. Vanaf het late Carboon (318,1-299 milj. jaar geleden) zijn alle hedendaagse schimmelklassen aanwezig.
Het opvallendste deel van meercellige schimmels zijn niet de ondergrondse schimmeldraden, maar de bovengrondse vruchtlichamen, de paddenstoelen. Deze kunnen uiteenlopende kleuren en vormen hebben en dienen voor de voortplanting. Bij sommige soorten, zoals de truffels, zit het vruchtlichaam wel ondergronds. Naast deze vruchtvormende schimmels zijn er ook soorten die bovengronds te zien zijn als een witte of grijze laag aanslag. Deze aanslag kan men onder andere aantreffen op bedorven voedsel. Verder zijn er schimmels die microscopisch klein zijn, maar er zijn ook soorten die gigantische afmetingen kunnen krijgen.
De huidige schimmels kunnen worden ingedeeld naar de manier waarop zij leven:
- leven van dood materiaal (saprofytisch)
- dringen een organisme binnen en leven ten koste van dat organisme (parasitair)
- leven samen met een ander organisme (symbiotisch)
Voorbeelden van symbiose tussen schimmels en planten zijn vliegenzwammen onder berken en eekhoorntjesbrood onder eiken.
Er zijn ook schimmels die levend plantaardig materiaal als voedsel gebruiken: ze leven als parasieten op planten. Deze parasitaire schimmels kunnen bij de plant ernstige ziekten veroorzaken en zorgen dat de plant gedeeltelijk of geheel afsterft. Grootschalige schimmelinfecties kunnen voor mislukte oogsten zorgen. Schadelijke parasitaire schimmels komen voor op mais, tarwe, gerst en rogge. Meeldauw komt voor op veel verschillende soorten planten.
Sommige schimmels kunnen bij de mens ziekten veroorzaken zoals zwemmerseczeem, kalknagels en candida. Daarnaast worden door gebrek aan kennis nog wel eens eetbare met dodelijk giftige paddenstoelen verwisseld. Schimmels zijn ook leveranciers van b.v. penicilline.
In het dagelijks leven komt men schimmels en hun producten overal tegen: in Franse en Italiaanse schimmelkaas, in brood (gist), bij de bereiding van bier en wijn, in het eten zoals champignons en Sojasaus. Verder als beschimmeling bij het bederf van etenswaren.
Het rijk der schimmels wordt volgens de laatste inzichten onderverdeeld in 7 Stammen:
Stam Ascomycota
Stam Basidiomycota
Stam Blastocladiomycota
Stam Chytridiomycota
Stam Glomeromycota
Stam Microsporidia
Stam Neocallimastigomycota
Voor een uitgebreide verdere onderverdeling in Orders zie: List of fungal Orders.