Edelstenen, halfedelstenen / sierstenen
Behalve zekere voordelen door natuurkundige en chemische eigenschappen speelt ook de subjectieve waardering een rol. Voor de een telt de bijzonder fraaie kristalvorm, de prachtige kleur of de schitterende lichteffecten, kortom het mooi zijn. Voor een ander is het het duurzame en onvergankelijke dat aantrekt. De gewaardeerde hardheid beschermt tegen beschadiging. Ook schaarsheid speelt een rol, want alleen datgene wat zelden voorkomt is vaak begerenswaardig. Tegenwoordig komt er dan nog de geldswaarde bij, die iemand tot aankoop van edelstenen brengt.
Kortom, een algemeen geldende definitie van edelstenen is er niet; behalve dat ze mooi moeten zijn en zeldzaam. Omdat er voor deze begrippen geen objectieve maatstaven bestaan is ook het begrip edelsteen afhankelijk van iemands persoonlijke mening.
Behalve de kleur is ook de doorzichtigheid van groot belang bij de waardebepaling van een edelsteen. De meest waardevolle edelstenen zijn loepzuiver, d.w.z. zelfs bij tienvoudige vergroting is geen foutje te bekennen. Onzuiverheden als holten, luchtblaasjes of insluitsels en scheurtjes hebben invloed op de prijs. Een bijzondere moeilijkheid voor de leek is de overstelpende hoeveelheid namen van de edelstenen. Ofschoon de Internationale Vereniging van Juweliers (biboa) een verplichte nomenclatuur voor sier- en edelstenen heeft voorgeschreven, bestaat er in de handel nog een overvloed van namen en begrippen die slechts zelden iets met de mineraalnaam te maken hebben
Een classificatie van edelstenen is moeilijk te geven. In de mineralogie worden ze niet in een speciale groep samengevat maar ze worden, evenals alle andere mineralen, ingedeeld in mineraalklassen volgens chemische samenstelling (zie hiervoor het deel Mineralen). In wetenschappelijke kringen wordt het begrip halfedelsteen verworpen, en is een steen edel of niet edel. In de wetenschap bestaan er dus geen halfedelstenen.
Volgens sommigen hebben alleen mineralen met een grote hardheid een edelsteen kwaliteit. Maar niet alle mineralen die als edelsteen gebruikt worden zijn erg hard. Opaal is een voorbeeld van een mineraal dat niet erg hard is maar wel als edelsteen heel geliefd is. Volgens anderen is niet de hardheid belangrijk maar de zeldzaamheid van het mineraal, en dus de prijs. En weer anderen vinden dat edelstenen transparant moeten zijn, of bijzondere eigenschappen moeten hebben. Kortom, het is een vraag waar niet meteen een antwoord op gegeven kan worden. Als we kijken wat nu het eerste opvalt aan een mineraal die als edelsteen gebruikt wordt dan is het wel zijn aantrekkelijkheid. Een edelsteen moet mooi zijn! Boeiend! De edelsteen moet ons, op wat voor manier dan ook fascineren! Het moet een sieraad voor het oog zijn!
Er zijn heel veel erg mooie mineralen, er worden dus heel veel verschillende mineralen gebruikt in ringen, broches, kettingen ed. Ook in kroonjuwelen van de vorstenhuizen worden zij gebruikt om deze nog mooier en imposanter te maken.
Zeldzame en kostbare edelstenen zijn b.v. diamant, smaragd, aquamarijn, robijn en saffier. Daarnaast zijn er heel veel mineralen die iets minder kostbaar zijn maar toch heel erg mooi.
Voorbeelden zijn b.v. opaal en jade. Maar ook lapis lazuli, kwartsvariëteiten zoals b.v. tijgeroog, amethist, of chalcedoon, malachiet, turkoois, hematiet en vele andere mineralen worden regelmatig toegevoegd aan sieraden om deze extra te laten schitteren. Deze goedkopere voorbeelden worden vaak halfedelstenen of sierstenen genoemd.
Voor de liefhebber van edelstenen kan het zeer aantrekkelijk zijn om ruwe edelstenen, dat wil zeggen ongeslepen edelstenen te verzamelen. Hij heeft dan niet de fijnste soorten en perfecte kwaliteiten nodig. Men kan volstaan met stukken waaraan men de typische eigenschappen van edelstenen kan herkennen en bestuderen. Specialisten concentreren zich op bepaalde soorten edelstenen. Zo vormen agaten vanwege hun fascinerende bandpatronen een geliefd verzamelobject. Bij toermalijn, de edelsteen met de grootste kleurenrijkdom, kan men alle kleuren uit het spectrum vinden. Vaak vindt men zelfs in een kristal zeer verschillende kleuren en kleurtinten.
De liefhebber van edelstenen kan in de natuur talrijke edelstenen zoeken en vinden. Zeldzamere ruwe edelstenen moet men echter kopen of ruilen, zoals dat ook geldt voor andere mineraalverzamelingen.
Afhankelijk van de beschikbare financiële middelen zijn de stukken groot of kleiner, zijn het goed ontwikkelde kristallen of brokstukken, en hebben ze een betere of geringere kwaliteit. Een verzameling van ruwe edelstenen, met stukken die ongeveer l cm groot zijn, is al een fraai bezit. Bij diamant kan men volstaan met stukken van 3 mm. Ze vertonen alle wezenlijke kenmerken en zijn tevens niet al te duur.
Ruwe edelstenen zijn niet te koop bij de juwelier. Men kan ze kopen op mineralenbeurzen en bij winkels die mineralen verkopen. Verzamelaarskringen bieden goede mogelijkheden om te ruilen. Vaak kan men ook heel goedkoop aan ruwe edelstenen komen door moedergesteente met ingegroeide kristallen te kopen en deze thuis uit te prepareren. Overtollige edelstenen kunnen vervolgens als ruilmateriaal dienen.
Door slijpen ondergaan edelstenen een grote prijsstijging, omdat allerlei optische effecten, zoals glans, vuur en kleureffecten, pas na slijpen te zien zijn. Het verzamelen van dergelijke geslepen edelstenen is natuurlijk duurder dan het verzamelen van ruw materiaal. Men kan beginnen met kleine stenen. Bij een doorsnede van 5 mm komt alle schoonheid van edelstenen al tot uitdrukking. Als men niet op zoek is naar de beste kwaliteit dan zijn dergelijke stenen al betaalbaar. Er zijn edelsteenslijperijen die voor gunstige prijzen aan verzamelaars leveren. Veel verzamelaars slijpen hun edelstenen zelf.
Om tot een eenvoudige en overzichtelijke indeling te komen van de edelstenen, halfedelstenen / sierstenen is gekozen voor de volgende 11 groepen:
1. Grofkristallijne kwartsgroep
2. Fijnkristallijne kwartsgroep
3. Niet-kristallijne kwartsgroep
4. Veldspaatgroep
5. Granaatgroep
6. Toermalijn
7. Jade
8. Spodumeengroep
9. Korundgroep
10. Berylgroep
11. Overige edelstenen
Een verdere uitsplitsing per groep:
1. Grofkristallijne kwartsgroep
- Amethist (blauw)
- Aventurien (zachtgroen)
- Bergkristal (waterhelder, kleurloos)
- Blauwkwarts (blauw)
- Citrien (geel)
- Kwartskatteoog (groengrijs)
- Morrion (zwart)
- Prasem (lookgroen)
- Rookkwarts (rook- tot bruinzwart)
- Rozenkwarts (rose)
- Tijgeroog (goudgeel, warmbruin)
- Valkeoog (blauwgrijs)
2. Fijnkristallijne kwartsgroep
- Agaat (komt in vele kleuren voor, wordt echter ook op grote schaal “ingekleurd”), lagen chalcedoon en jaspis
- Chalcedoon (in vele kleuren), verzamelnaam voor een grote
groep variëteiten
- Chrysopraas (vele groenachtige kleuren), variëteit van
chalcedoon
- Heliotroop jaspis of chalcedoon met hematietsporen
- Verkiezeld hout (gelig, bruin, grijs, zwart, rood),
houtcellen zijn vervangen door mineralen als
jaspis, chalcedoon en soms opaal
- Jaspis (rood, oker, groen, zwart), mengsel van chalcedoon,
kwarts en opaal
3. Niet-kristallijne kwartsgroep
- Opaalgroep
- Edelopaal (zeer kleurrijk)
- Houtopaal (versteend hout, kleurrijk)
- Hyaliet (kleurloos, doorschijnend)
- Hydrofaan (geen glans)
- Mosopaal (dendritisch, meest zwart)
- Praasopaal (groen)
- Vuuropaal (geel- tot bruinrood)
4. Veldspaatgroep
- Amazoniet (donkergroen, blauwgroen)
- Labradoriet (donkergrijs)
- Maansteen (kleurloos, lichtgeel, lichtpaars)
- Sanidien (doorzichtig, kleur als rookkwarts)
- Zonnesteen (roodbruin tot oranjerood)
5. Granaatgroep
- Almandien (bruinrood)
- Andradietgroep
- Andradiet (geelgroen, grijs, bruinachtig)
- Demantoïet (zwart), zeldzaam
- Melaniet (grijszwart)
- Topazoliet (geelgroen)
- Grossulaargroep
- Grossulaar (groenig)
- Hessoniet (diverse rode tinten)
- Tsavoriet (licht- tot smaragdgroen)
- Pyroop (bloedrood)
- Rhodoliet (tussenvorm Almandien / Pyroop)
- Spessartien (gelig, rode wijnkleur)
- Uwaroviet (smaragdgroen), zeldzaam
6. Toermalijn
- Achroïet (kleurloos)
- Draviet (bruin)
- Indigoliet (blauw)
- Rubelliet (rood)
- Schörl (zwart)
- Siberiet (paarsrood tot paarsblauw)
- Verdeliet (groen)
7. Jade
- Jadeïet (diverse kleuren, meest groenachtige kleuren)
- Nefriet (diverse kleuren, meest groenachtig)
8. Spodumeengroep
- Hiddeniet (geelachtig groen, smaragdgroen)
- Kunziet (paars)
- Spodumeen (doorzichtig, kleurloos)
9. Korundgroep
- Leucosaffier (kleurloos), zeldzaam
- Padparadsja (oranjegeel, roodachtig), kostbare edelsteen
- Robijn (rood)
- Saffier (korenbloemblauw)
10. Berylgroep
- Aquamarijn (blauw)
- Edelberylgroep
- Gosheniet (kleurloos)
- Goudberyl (citroen-, goudgeel)
- Heliodoor (lichtgeel, - groen)
- Morganiet (rose, violet)
- Smaragd (groen)
11. Overige edelstenen
- Andalusietgroep
- Andalusiet (groen, rood, bruin)
- Chiastoliet (zwart)
- Sillimaniet (blauw, groengrijs), zeldzaam
- Aragoniet (geel, bruingeel, bruin, wit, geelgroen)
- Azuriet (blauw)
- Brazilianiet (zachtgeel tot geelachtig groen)
- Chrysoberylgroep
- Alexandriet (geelgroen, olijfgroen, goudgeel, bruin)
- Cymofaan (katteoog) (groen, bruin, geel)
- Chrysoberyl (geelgroen, olijfgroen, goudgeel, geelbruin
tot warmbruin)
- Chrysokoll (lichtgroen tot helderblauw)
- Cordieriet (viooltjesblauw)
- Cyaniet (distheen)(wit-grijs, blauw, groen)
- Diamant (heldere stenen, soms een zweem van blauw, gelig)
- Dioptaas (smaragdgroen tot groenzwart)
- Euklaas (meest doorzichtig, kleurloos maar ook lichtgroen met
een zweem van blauw of geelgroen), bijzonder zeldzaam.
- Fenakiet (meestal helder, kleurloos, doorzichtig)
- Fluoriet (sterk variërende kleuren)
- Hematiet (zeer donkere kleuren tot zwart)
- Lapis lazuli (blauw)
- Malachiet (groen)
- Markasiet (metaalachtig, geel)
- Obsidiaan (zwart, roodachtig, groenachtig)
- Oliviengroep
- Chrysoliet (groen, olijfgroen)
- Olivien (olijfgroen)
- Pallasiet (in meteorieten)
- Peridoot (geelgroen, olijfgroen, groenachtig bruin)
- Pyriet (metaalachtig, geel)
- Rhodochrosiet (lichtrood, roze, donkerrood)
- Rhodoniet (vleesrood, donkerroze, roodachtig bruin)
- Serpentijn (kent vele kleurvariaties)
- Sodaliet (wit, grijs, (paars)blauw)
- Spinelgroep
- Chlorospinel (groen)
- Pleonast (zwart)
- Spinel (rood, blauw, paars)
- Titaniet (diverse kleuren w.o. geel, groen, roodachtig bruin)
- Topaas (vele kleuren)
- Turkoois (vergeetmijnietblauw)
- Vesuviaan (Idokraas) (tinten van geel, rood, bruin, groen, blauw)
- Zirkoon (kleurloos, blauw, geel, oranjerood)
Behalve zekere voordelen door natuurkundige en chemische eigenschappen speelt ook de subjectieve waardering een rol. Voor de een telt de bijzonder fraaie kristalvorm, de prachtige kleur of de schitterende lichteffecten, kortom het mooi zijn. Voor een ander is het het duurzame en onvergankelijke dat aantrekt. De gewaardeerde hardheid beschermt tegen beschadiging. Ook schaarsheid speelt een rol, want alleen datgene wat zelden voorkomt is vaak begerenswaardig. Tegenwoordig komt er dan nog de geldswaarde bij, die iemand tot aankoop van edelstenen brengt.
Kortom, een algemeen geldende definitie van edelstenen is er niet; behalve dat ze mooi moeten zijn en zeldzaam. Omdat er voor deze begrippen geen objectieve maatstaven bestaan is ook het begrip edelsteen afhankelijk van iemands persoonlijke mening.
Behalve de kleur is ook de doorzichtigheid van groot belang bij de waardebepaling van een edelsteen. De meest waardevolle edelstenen zijn loepzuiver, d.w.z. zelfs bij tienvoudige vergroting is geen foutje te bekennen. Onzuiverheden als holten, luchtblaasjes of insluitsels en scheurtjes hebben invloed op de prijs. Een bijzondere moeilijkheid voor de leek is de overstelpende hoeveelheid namen van de edelstenen. Ofschoon de Internationale Vereniging van Juweliers (biboa) een verplichte nomenclatuur voor sier- en edelstenen heeft voorgeschreven, bestaat er in de handel nog een overvloed van namen en begrippen die slechts zelden iets met de mineraalnaam te maken hebben
Een classificatie van edelstenen is moeilijk te geven. In de mineralogie worden ze niet in een speciale groep samengevat maar ze worden, evenals alle andere mineralen, ingedeeld in mineraalklassen volgens chemische samenstelling (zie hiervoor het deel Mineralen). In wetenschappelijke kringen wordt het begrip halfedelsteen verworpen, en is een steen edel of niet edel. In de wetenschap bestaan er dus geen halfedelstenen.
Volgens sommigen hebben alleen mineralen met een grote hardheid een edelsteen kwaliteit. Maar niet alle mineralen die als edelsteen gebruikt worden zijn erg hard. Opaal is een voorbeeld van een mineraal dat niet erg hard is maar wel als edelsteen heel geliefd is. Volgens anderen is niet de hardheid belangrijk maar de zeldzaamheid van het mineraal, en dus de prijs. En weer anderen vinden dat edelstenen transparant moeten zijn, of bijzondere eigenschappen moeten hebben. Kortom, het is een vraag waar niet meteen een antwoord op gegeven kan worden. Als we kijken wat nu het eerste opvalt aan een mineraal die als edelsteen gebruikt wordt dan is het wel zijn aantrekkelijkheid. Een edelsteen moet mooi zijn! Boeiend! De edelsteen moet ons, op wat voor manier dan ook fascineren! Het moet een sieraad voor het oog zijn!
Er zijn heel veel erg mooie mineralen, er worden dus heel veel verschillende mineralen gebruikt in ringen, broches, kettingen ed. Ook in kroonjuwelen van de vorstenhuizen worden zij gebruikt om deze nog mooier en imposanter te maken.
Zeldzame en kostbare edelstenen zijn b.v. diamant, smaragd, aquamarijn, robijn en saffier. Daarnaast zijn er heel veel mineralen die iets minder kostbaar zijn maar toch heel erg mooi.
Voorbeelden zijn b.v. opaal en jade. Maar ook lapis lazuli, kwartsvariëteiten zoals b.v. tijgeroog, amethist, of chalcedoon, malachiet, turkoois, hematiet en vele andere mineralen worden regelmatig toegevoegd aan sieraden om deze extra te laten schitteren. Deze goedkopere voorbeelden worden vaak halfedelstenen of sierstenen genoemd.
Voor de liefhebber van edelstenen kan het zeer aantrekkelijk zijn om ruwe edelstenen, dat wil zeggen ongeslepen edelstenen te verzamelen. Hij heeft dan niet de fijnste soorten en perfecte kwaliteiten nodig. Men kan volstaan met stukken waaraan men de typische eigenschappen van edelstenen kan herkennen en bestuderen. Specialisten concentreren zich op bepaalde soorten edelstenen. Zo vormen agaten vanwege hun fascinerende bandpatronen een geliefd verzamelobject. Bij toermalijn, de edelsteen met de grootste kleurenrijkdom, kan men alle kleuren uit het spectrum vinden. Vaak vindt men zelfs in een kristal zeer verschillende kleuren en kleurtinten.
De liefhebber van edelstenen kan in de natuur talrijke edelstenen zoeken en vinden. Zeldzamere ruwe edelstenen moet men echter kopen of ruilen, zoals dat ook geldt voor andere mineraalverzamelingen.
Afhankelijk van de beschikbare financiële middelen zijn de stukken groot of kleiner, zijn het goed ontwikkelde kristallen of brokstukken, en hebben ze een betere of geringere kwaliteit. Een verzameling van ruwe edelstenen, met stukken die ongeveer l cm groot zijn, is al een fraai bezit. Bij diamant kan men volstaan met stukken van 3 mm. Ze vertonen alle wezenlijke kenmerken en zijn tevens niet al te duur.
Ruwe edelstenen zijn niet te koop bij de juwelier. Men kan ze kopen op mineralenbeurzen en bij winkels die mineralen verkopen. Verzamelaarskringen bieden goede mogelijkheden om te ruilen. Vaak kan men ook heel goedkoop aan ruwe edelstenen komen door moedergesteente met ingegroeide kristallen te kopen en deze thuis uit te prepareren. Overtollige edelstenen kunnen vervolgens als ruilmateriaal dienen.
Door slijpen ondergaan edelstenen een grote prijsstijging, omdat allerlei optische effecten, zoals glans, vuur en kleureffecten, pas na slijpen te zien zijn. Het verzamelen van dergelijke geslepen edelstenen is natuurlijk duurder dan het verzamelen van ruw materiaal. Men kan beginnen met kleine stenen. Bij een doorsnede van 5 mm komt alle schoonheid van edelstenen al tot uitdrukking. Als men niet op zoek is naar de beste kwaliteit dan zijn dergelijke stenen al betaalbaar. Er zijn edelsteenslijperijen die voor gunstige prijzen aan verzamelaars leveren. Veel verzamelaars slijpen hun edelstenen zelf.
Om tot een eenvoudige en overzichtelijke indeling te komen van de edelstenen, halfedelstenen / sierstenen is gekozen voor de volgende 11 groepen:
1. Grofkristallijne kwartsgroep
2. Fijnkristallijne kwartsgroep
3. Niet-kristallijne kwartsgroep
4. Veldspaatgroep
5. Granaatgroep
6. Toermalijn
7. Jade
8. Spodumeengroep
9. Korundgroep
10. Berylgroep
11. Overige edelstenen
Een verdere uitsplitsing per groep:
1. Grofkristallijne kwartsgroep
- Amethist (blauw)
- Aventurien (zachtgroen)
- Bergkristal (waterhelder, kleurloos)
- Blauwkwarts (blauw)
- Citrien (geel)
- Kwartskatteoog (groengrijs)
- Morrion (zwart)
- Prasem (lookgroen)
- Rookkwarts (rook- tot bruinzwart)
- Rozenkwarts (rose)
- Tijgeroog (goudgeel, warmbruin)
- Valkeoog (blauwgrijs)
2. Fijnkristallijne kwartsgroep
- Agaat (komt in vele kleuren voor, wordt echter ook op grote schaal “ingekleurd”), lagen chalcedoon en jaspis
- Chalcedoon (in vele kleuren), verzamelnaam voor een grote
groep variëteiten
- Chrysopraas (vele groenachtige kleuren), variëteit van
chalcedoon
- Heliotroop jaspis of chalcedoon met hematietsporen
- Verkiezeld hout (gelig, bruin, grijs, zwart, rood),
houtcellen zijn vervangen door mineralen als
jaspis, chalcedoon en soms opaal
- Jaspis (rood, oker, groen, zwart), mengsel van chalcedoon,
kwarts en opaal
3. Niet-kristallijne kwartsgroep
- Opaalgroep
- Edelopaal (zeer kleurrijk)
- Houtopaal (versteend hout, kleurrijk)
- Hyaliet (kleurloos, doorschijnend)
- Hydrofaan (geen glans)
- Mosopaal (dendritisch, meest zwart)
- Praasopaal (groen)
- Vuuropaal (geel- tot bruinrood)
4. Veldspaatgroep
- Amazoniet (donkergroen, blauwgroen)
- Labradoriet (donkergrijs)
- Maansteen (kleurloos, lichtgeel, lichtpaars)
- Sanidien (doorzichtig, kleur als rookkwarts)
- Zonnesteen (roodbruin tot oranjerood)
5. Granaatgroep
- Almandien (bruinrood)
- Andradietgroep
- Andradiet (geelgroen, grijs, bruinachtig)
- Demantoïet (zwart), zeldzaam
- Melaniet (grijszwart)
- Topazoliet (geelgroen)
- Grossulaargroep
- Grossulaar (groenig)
- Hessoniet (diverse rode tinten)
- Tsavoriet (licht- tot smaragdgroen)
- Pyroop (bloedrood)
- Rhodoliet (tussenvorm Almandien / Pyroop)
- Spessartien (gelig, rode wijnkleur)
- Uwaroviet (smaragdgroen), zeldzaam
6. Toermalijn
- Achroïet (kleurloos)
- Draviet (bruin)
- Indigoliet (blauw)
- Rubelliet (rood)
- Schörl (zwart)
- Siberiet (paarsrood tot paarsblauw)
- Verdeliet (groen)
7. Jade
- Jadeïet (diverse kleuren, meest groenachtige kleuren)
- Nefriet (diverse kleuren, meest groenachtig)
8. Spodumeengroep
- Hiddeniet (geelachtig groen, smaragdgroen)
- Kunziet (paars)
- Spodumeen (doorzichtig, kleurloos)
9. Korundgroep
- Leucosaffier (kleurloos), zeldzaam
- Padparadsja (oranjegeel, roodachtig), kostbare edelsteen
- Robijn (rood)
- Saffier (korenbloemblauw)
10. Berylgroep
- Aquamarijn (blauw)
- Edelberylgroep
- Gosheniet (kleurloos)
- Goudberyl (citroen-, goudgeel)
- Heliodoor (lichtgeel, - groen)
- Morganiet (rose, violet)
- Smaragd (groen)
11. Overige edelstenen
- Andalusietgroep
- Andalusiet (groen, rood, bruin)
- Chiastoliet (zwart)
- Sillimaniet (blauw, groengrijs), zeldzaam
- Aragoniet (geel, bruingeel, bruin, wit, geelgroen)
- Azuriet (blauw)
- Brazilianiet (zachtgeel tot geelachtig groen)
- Chrysoberylgroep
- Alexandriet (geelgroen, olijfgroen, goudgeel, bruin)
- Cymofaan (katteoog) (groen, bruin, geel)
- Chrysoberyl (geelgroen, olijfgroen, goudgeel, geelbruin
tot warmbruin)
- Chrysokoll (lichtgroen tot helderblauw)
- Cordieriet (viooltjesblauw)
- Cyaniet (distheen)(wit-grijs, blauw, groen)
- Diamant (heldere stenen, soms een zweem van blauw, gelig)
- Dioptaas (smaragdgroen tot groenzwart)
- Euklaas (meest doorzichtig, kleurloos maar ook lichtgroen met
een zweem van blauw of geelgroen), bijzonder zeldzaam.
- Fenakiet (meestal helder, kleurloos, doorzichtig)
- Fluoriet (sterk variërende kleuren)
- Hematiet (zeer donkere kleuren tot zwart)
- Lapis lazuli (blauw)
- Malachiet (groen)
- Markasiet (metaalachtig, geel)
- Obsidiaan (zwart, roodachtig, groenachtig)
- Oliviengroep
- Chrysoliet (groen, olijfgroen)
- Olivien (olijfgroen)
- Pallasiet (in meteorieten)
- Peridoot (geelgroen, olijfgroen, groenachtig bruin)
- Pyriet (metaalachtig, geel)
- Rhodochrosiet (lichtrood, roze, donkerrood)
- Rhodoniet (vleesrood, donkerroze, roodachtig bruin)
- Serpentijn (kent vele kleurvariaties)
- Sodaliet (wit, grijs, (paars)blauw)
- Spinelgroep
- Chlorospinel (groen)
- Pleonast (zwart)
- Spinel (rood, blauw, paars)
- Titaniet (diverse kleuren w.o. geel, groen, roodachtig bruin)
- Topaas (vele kleuren)
- Turkoois (vergeetmijnietblauw)
- Vesuviaan (Idokraas) (tinten van geel, rood, bruin, groen, blauw)
- Zirkoon (kleurloos, blauw, geel, oranjerood)
