Arthropoda (geleedpotigen)
Eén van de meest tot de verbeelding sprekende (uitgestorven) diergroepen van de Arthropoda zijn de trilobieten, een typische diergroep uit het Paleozoïcum. Eerste optreden in het Onder-Cambrium (ca. 570 miljoen jaar geleden) o.a. in de Burgess Shale (British Columbia) in Canada. Van deze diersoort worden veel resten gevonden, omdat ze in de loop van hun leven vele malen vervelden. Hun pantser kon nl. niet meegroeien maar moest, naar mate het dier groter werd, steeds opnieuw worden vervangen. Bij de vele vormen en soorten trilobieten waren er bij die in één oog meer dan 1500 zeshoekige of tot 400 ronde lensjes hadden. Een enkele had zelfs meer dan 15.000 facetten (Remopleurides).
Van de trilobieten kennen we niet alleen de volwassen vormen, maar ook de diverse groeistadia. In het eerste stadium (protaspis), na het uitkomen van het ei, vormde zich het pantser, dat nog volkomen star was. In het tweede stadium (meraspis) ontstond er een gewricht tussen kop en staartschild en in het derde stadium (holaspis) was het volledige aantal segmenten bereikt en kon het dier ook telkens zijn uitwendig skelet afwerpen en verder groeien. Het uiteindelijke, volwassen stadium gaf soms spectaculaire verschijningsvormen.
Trilobieten variëren in grootte van 5mm (Agnostus) tot 75cm (Uralichas, Isotelus). Enige andere grote soorten zijn Paradoxides (45cm), Asaphus (40cm) en Phacops (tot 20cm). Ook waren er soorten die blind waren b.v. Agnostus en Trinucleus. Deze zochten hun voedsel voornamelijk op de zeebodem.
De wetenschap kent op dit moment zo'n 1500 geslachten en ruim 15000 soorten trilobieten, waarvan de orde der Ptychopariida (Onder-Cambrium / Perm) de grootste rijkdom aan vormen bereikten. De trilobieten leefden over een periode van meer dan 300 miljoen jaar, van het Onder-Cambrium tot aan het eind van het Perm in welk tijdvak ze zijn uitgestorven.
Een goede indruk van de vele soorten geeft o.a. het Back to the Past Museum.
Een site met zeer veel informatie over trilobieten: A Guide to the Orders of Trilobites
Van de trilobieten kennen we niet alleen de volwassen vormen, maar ook de diverse groeistadia. In het eerste stadium (protaspis), na het uitkomen van het ei, vormde zich het pantser, dat nog volkomen star was. In het tweede stadium (meraspis) ontstond er een gewricht tussen kop en staartschild en in het derde stadium (holaspis) was het volledige aantal segmenten bereikt en kon het dier ook telkens zijn uitwendig skelet afwerpen en verder groeien. Het uiteindelijke, volwassen stadium gaf soms spectaculaire verschijningsvormen.
Trilobieten variëren in grootte van 5mm (Agnostus) tot 75cm (Uralichas, Isotelus). Enige andere grote soorten zijn Paradoxides (45cm), Asaphus (40cm) en Phacops (tot 20cm). Ook waren er soorten die blind waren b.v. Agnostus en Trinucleus. Deze zochten hun voedsel voornamelijk op de zeebodem.
De wetenschap kent op dit moment zo'n 1500 geslachten en ruim 15000 soorten trilobieten, waarvan de orde der Ptychopariida (Onder-Cambrium / Perm) de grootste rijkdom aan vormen bereikten. De trilobieten leefden over een periode van meer dan 300 miljoen jaar, van het Onder-Cambrium tot aan het eind van het Perm in welk tijdvak ze zijn uitgestorven.
Een goede indruk van de vele soorten geeft o.a. het Back to the Past Museum.
Een site met zeer veel informatie over trilobieten: A Guide to the Orders of Trilobites
Stam Arthropoda (geleedpotigen)
Onderstam Trilobitomorpha (trilobietachtigen) (Cambrium-Perm)
Klasse Trilobitoidea (Cambrium-Devoon)
Klasse Trilobita (trilobieten) (Cambrium-Perm)
Orde Agnostida
Geslacht+Soort Peronopsis interstrictus (Cambrium)
Geslacht+Soort Phalagnostus nudus (Cambrium)
Orde Redlichiida (Cambrium)
Geslacht+Soort Paradoxides gracilis (Cambrium)
Geslacht+Soort Hydrocephalus carens (Cambrium)
Geslacht+Soort Hydrocephalus lyelli (Cambrium)
Geslacht+Soort Elipsocephalus hoffi (Cambrium)
Orde Ptychopariida (Cambrium-recent)
Geslacht+Soort Ptychoparia striata (Cambrium)
Geslacht+Soort Conocoryphe sulzeri (Cambrium)
Geslacht+Soort Sao hirsuta (Cambrium)
Geslacht+Soort Agraulos ceticephalus (Cambrium)
Geslacht+Soort Asaphus expansus (Ordovicium)
Geslacht+Soort Pricyclopyge prisca (Ordovicium)
Geslacht+Soort Radioscutellum intermixtum (Devoon)
Geslacht+Soort Prionopeltis striata (Siluur)
Geslacht+Soort Aulacopleura konincki (Siluur)
Geslacht+Soort Deunaspis senftenbergi (Ordovicium)
Orde Phacopida (Ordovicium-Devoon)
Geslacht+Soort Phacops rana (Devoon)
Geslacht+Soort Reedops cephalotes (Devoon)
Geslacht+Soort Dalmanitina socialis (Ordovicium)
Geslacht+Soort Odontochile hausmanni (Devoon)
Geslacht+Soort Colpocoryphe declinata (Ordovicium)
Geslacht+Soort Placoparia barrandei (Ordovicium)
Orde Lichida (Ordovicium-Devoon)
Geslacht+Soort Acanthopyge haueri (Devoon)
Orde Odontopleurida (Cambrium-Devoon)
Geslacht+Soort Selenopeltis buchi (Ordovicium)
Geslacht+Soort Miraspis mira (Siluur)
Geslacht+Soort Leonaspis roemeri (Siluur)
Orde Corynexochida
Orde Asaphida
Orde Proetida
Onderstam Chelicerata (cheliceraten) (Cambrium-recent)
Klasse Merostomata (degenkrabben / zeeschorpioenen) (Cambrium-recent)
Onderklasse Eurypterida (zeeschorpioenen) (Ordovicium-Perm)
Geslacht+Soort Eurypterus remipes (Siluur)
Geslacht+Soort Pterygotus bohemicus (Siluur)
Onderklasse Xiphosura (degenkrabben) (Cambrium-recent)
Geslacht+Soort Mesolimulus walchi (Jura)
Klasse Arachnida (spinachtigen) (Siluur-recent)
Geslacht+Soort Microlabis stenbergi (Carboon)
Geslacht+Soort Eophrynus presticii (Carboon)
Onderstam Crustacea (schaaldieren) (Cambrium-recent)
Klasse Branchiopoda (kieuwpootkreeftjes) (Cambrium-recent)
Orde Notostraca (Trias-recent)
Orde Conchostraca (Devoon-recent)
Orde Lepidocaris (Devoon)
Klasse Euthycarcinoidea (Trias)
Klasse Copepoda (Mioceen-recent)
Klasse Ostracoda (mosselkreeften)
Geslacht+Soort Eoleperditia sp. (Siluur)
Geslacht+Soort Leperditia sp. (Siluur)
Klasse Cirripedia (Carboon-recent)
Geslacht+Soort Balanus convacus (Mioceen)
Geslacht+Soort Creusia phryxa (Plioceen)
Klasse Malacostraca (kreeftachtigen) (Cambrium-recent)
Onderklasse Phyllocarida (Cambrium-recent)
Geslacht+Soort Ceratiocaris sp. (Siluur)
Onderklasse Eumalacostraca (Devoon-recent)
Orde Isopoda (Trias-recent)
Orde Decapoda (krabben, garnalen) (Perm-recent)
Geslacht+Soort Aeger tipularius (Jura)
Geslacht+Soort Antrimpos killiani (Jura)
Geslacht+Soort Glyphea regleyana (Jura)
Geslacht+Soort Eryon actiformis (Jura)
Geslacht+Soort Enoploclytia leachi (Krijt)
Geslacht+Soort Eryma modestiformis (Jura)
Geslacht+Soort Eryon bilobatus (Jura)
Geslacht+Soort Prosopon sp. (Jura)
Geslacht+Soort Portunus granulatus (Mioceen)
Geslacht+Soort Harpactocarcinus punctulatus (Eoceen)
Onderstam Onychophora (?Precambrium, Cambrium-recent)
Onderstam Tracheata (buisademhalers) (Siluur?-recent)
Klasse Myriapoda (duizend-, miljoenpoten) (Siluur-recent)
Geslacht+Soort Euphoberia hystrix (Carboon)
Superklasse Hexapoda (zespotigen) (Devoon-recent)
Klasse Insecta (insecten)
Onderklasse Pterygota (gevleugelde insecten)
Orde Exopterygota (onvolledige gedaantewisseling)
Geslacht+Soort Petalia longiolata (Jura)
Geslacht+Soort Bojophlebia prokopi (Carboon)
Geslacht+Soort Etoblattina sp. (Carboon)
Orde Endopterygota (volledige gedaantewisseling)
Onderklasse Entognatha (ongevleugelde insecten)
Orde Collembola (springstaarten)
Orde Diplura (dubbelstaarten)
Orde Protura (oerinsecten)
Link naar een boek: Fossil Insects of the World (1892)
Artikel over Insecten: Insecten
Onderstam Trilobitomorpha (trilobietachtigen) (Cambrium-Perm)
Klasse Trilobitoidea (Cambrium-Devoon)
Klasse Trilobita (trilobieten) (Cambrium-Perm)
Orde Agnostida
Geslacht+Soort Peronopsis interstrictus (Cambrium)
Geslacht+Soort Phalagnostus nudus (Cambrium)
Orde Redlichiida (Cambrium)
Geslacht+Soort Paradoxides gracilis (Cambrium)
Geslacht+Soort Hydrocephalus carens (Cambrium)
Geslacht+Soort Hydrocephalus lyelli (Cambrium)
Geslacht+Soort Elipsocephalus hoffi (Cambrium)
Orde Ptychopariida (Cambrium-recent)
Geslacht+Soort Ptychoparia striata (Cambrium)
Geslacht+Soort Conocoryphe sulzeri (Cambrium)
Geslacht+Soort Sao hirsuta (Cambrium)
Geslacht+Soort Agraulos ceticephalus (Cambrium)
Geslacht+Soort Asaphus expansus (Ordovicium)
Geslacht+Soort Pricyclopyge prisca (Ordovicium)
Geslacht+Soort Radioscutellum intermixtum (Devoon)
Geslacht+Soort Prionopeltis striata (Siluur)
Geslacht+Soort Aulacopleura konincki (Siluur)
Geslacht+Soort Deunaspis senftenbergi (Ordovicium)
Orde Phacopida (Ordovicium-Devoon)
Geslacht+Soort Phacops rana (Devoon)
Geslacht+Soort Reedops cephalotes (Devoon)
Geslacht+Soort Dalmanitina socialis (Ordovicium)
Geslacht+Soort Odontochile hausmanni (Devoon)
Geslacht+Soort Colpocoryphe declinata (Ordovicium)
Geslacht+Soort Placoparia barrandei (Ordovicium)
Orde Lichida (Ordovicium-Devoon)
Geslacht+Soort Acanthopyge haueri (Devoon)
Orde Odontopleurida (Cambrium-Devoon)
Geslacht+Soort Selenopeltis buchi (Ordovicium)
Geslacht+Soort Miraspis mira (Siluur)
Geslacht+Soort Leonaspis roemeri (Siluur)
Orde Corynexochida
Orde Asaphida
Orde Proetida
Onderstam Chelicerata (cheliceraten) (Cambrium-recent)
Klasse Merostomata (degenkrabben / zeeschorpioenen) (Cambrium-recent)
Onderklasse Eurypterida (zeeschorpioenen) (Ordovicium-Perm)
Geslacht+Soort Eurypterus remipes (Siluur)
Geslacht+Soort Pterygotus bohemicus (Siluur)
Onderklasse Xiphosura (degenkrabben) (Cambrium-recent)
Geslacht+Soort Mesolimulus walchi (Jura)
Klasse Arachnida (spinachtigen) (Siluur-recent)
Geslacht+Soort Microlabis stenbergi (Carboon)
Geslacht+Soort Eophrynus presticii (Carboon)
Onderstam Crustacea (schaaldieren) (Cambrium-recent)
Klasse Branchiopoda (kieuwpootkreeftjes) (Cambrium-recent)
Orde Notostraca (Trias-recent)
Orde Conchostraca (Devoon-recent)
Orde Lepidocaris (Devoon)
Klasse Euthycarcinoidea (Trias)
Klasse Copepoda (Mioceen-recent)
Klasse Ostracoda (mosselkreeften)
Geslacht+Soort Eoleperditia sp. (Siluur)
Geslacht+Soort Leperditia sp. (Siluur)
Klasse Cirripedia (Carboon-recent)
Geslacht+Soort Balanus convacus (Mioceen)
Geslacht+Soort Creusia phryxa (Plioceen)
Klasse Malacostraca (kreeftachtigen) (Cambrium-recent)
Onderklasse Phyllocarida (Cambrium-recent)
Geslacht+Soort Ceratiocaris sp. (Siluur)
Onderklasse Eumalacostraca (Devoon-recent)
Orde Isopoda (Trias-recent)
Orde Decapoda (krabben, garnalen) (Perm-recent)
Geslacht+Soort Aeger tipularius (Jura)
Geslacht+Soort Antrimpos killiani (Jura)
Geslacht+Soort Glyphea regleyana (Jura)
Geslacht+Soort Eryon actiformis (Jura)
Geslacht+Soort Enoploclytia leachi (Krijt)
Geslacht+Soort Eryma modestiformis (Jura)
Geslacht+Soort Eryon bilobatus (Jura)
Geslacht+Soort Prosopon sp. (Jura)
Geslacht+Soort Portunus granulatus (Mioceen)
Geslacht+Soort Harpactocarcinus punctulatus (Eoceen)
Onderstam Onychophora (?Precambrium, Cambrium-recent)
Onderstam Tracheata (buisademhalers) (Siluur?-recent)
Klasse Myriapoda (duizend-, miljoenpoten) (Siluur-recent)
Geslacht+Soort Euphoberia hystrix (Carboon)
Superklasse Hexapoda (zespotigen) (Devoon-recent)
Klasse Insecta (insecten)
Onderklasse Pterygota (gevleugelde insecten)
Orde Exopterygota (onvolledige gedaantewisseling)
Geslacht+Soort Petalia longiolata (Jura)
Geslacht+Soort Bojophlebia prokopi (Carboon)
Geslacht+Soort Etoblattina sp. (Carboon)
Orde Endopterygota (volledige gedaantewisseling)
Onderklasse Entognatha (ongevleugelde insecten)
Orde Collembola (springstaarten)
Orde Diplura (dubbelstaarten)
Orde Protura (oerinsecten)
Link naar een boek: Fossil Insects of the World (1892)
Artikel over Insecten: Insecten
