Stamboom
De bovenstaande stamboom geeft de evolutie weer van de Hominiden.
De rode lijnen geven de ouderdom weer van de fossielen die van elke soort bekend zijn. De groene lijnen tonen de meest recente hypothesen over de manier waarop deze soorten zich hebben ontwikkeld uit gemeen­schappelijke voorouders. De gekleurde kaders laten de vier voornaamste groepen Hominiden zien die door de meeste paleoantropologen worden erkend. Zij verschillen echter van mening over de manier waarop de latere groepen uit de eerste Hominiden zijn ontstaan. De dikke takken tussen de kaders geven de fundamentele consensus over de verwantschap tussen de groepen weer.

Bron: Carl Zimmer: Waar komen we vandaan?
Stamboom mens wordt weer stuk ingewikkelder 

Het bekende plaatje van de evolutie van aap tot mens - met het rijtje steeds meer rechtop lopende, menselijker ogende voorouders - kan bijna in de prullenbak....

In de klassieke stamboom evolueerde een kleine, nog aapachtige Homo habilis tot de grotere Homo erectus en die weer tot de moderne mens, Homo sapiens. Maar twee ‘nieuwe’ fossielen wijzen uit dat Homo habilis en Homo erectus zeker een half miljoen jaar lang tijdgenoten zijn geweest en de laatste dus nooit van de eerste kan zijn afgestamd. En dat Homo erectus bovendien minder mensachtig was dan gedacht.
Dit blijkt uit een artikel van Keniaanse en Britse onderzoekers in Nature. De twee nieuwe fossielen, beiden circa anderhalf miljoen jaar oud, zijn in 2000 opgegraven nabij het Turkanameer in Noord-Kenia. Het gaat om fragmenten van een bovenkaak van Homo habilis en een mooi intacte schedel van Homo erectus.
De kaak van Homo habilis is 1,4 miljoen jaar oud, terwijl deze hominide 1,7 tot 2 miljoen jaar geleden geacht werd uitgestorven te zijn. ‘Het is het eerste echte bewijs dat Homo habilis en Homo erectus tegelijk hebben geleefd’, zegt Fred Spoor, mede-auteur en evolutionair anatoom aan University College, Londen, via een satelliettelefoon vanuit Kenia.
De Homo erectus schedel, 1,55 miljoen jaar oud, is zo klein dat de onderzoekers eerst dachten dat hij van Homo habilis moet zijn geweest. Na zeven jaar onderzoek concluderen ze nu dat hij van een jonge Homo erectus-vrouw is. Vergelijking met andere Homo erectus-schedels suggereert dat deze hominide ‘seksueel dimorfisme’ vertoonde: de mannen waren veel groter dan de vrouwen, net zoals bij de moderne gorilla. Dat wijst doorgaans op een sociale organisatie met dominante, haremhoudende mannetjes.
Beide mensachtigen moeten 2 tot 3 miljoen jaar geleden zijn ontstaan uit een nog onbekende gemeenschappelijke voorouder. Volgens Spoor hebben de twee soorten hetzelfde leefgebied in Oost-Afrika gedeeld, maar elkaar gemeden, zoals moderne chimpansees en gorilla’s nu. ‘Vermoedelijk bezetten ze een andere ecologische niche.’ Homo habilis was een planteneter, zoals de gorilla, Homo erectus een alleseter, zoals de chimpansee.
De geschiedenis herhaalt zich, aldus Spoor. ‘Eerder is al ontdekt dat de Neanderthaler geen voorouder is van de moderne mens, maar dat beide soorten lang naast elkaar hebben geleefd. Nu blijken Homo habilis en Homo erectus ten dele ook tijdgenoten. De huidige situatie, waarbij er maar één mensachtige op aarde rondloopt, is uitzonderlijk. Het overgrote deel van de menselijke evolutie leefden meerdere mensachtigen naast elkaar.’
Volkskrant 1 april 2012, van onze verslaggever Ben van Raaij