Grafheuvels in Nederland
In Nederland zijn ongeveer 1700 grafheuvels bekend. Deze zijn voornamelijk te vinden in Drenthe, Gelderland, Noord-Brabant, Utrecht en Limburg. Maar ook in Friesland, Groningen, Noord-Holland en Zeeland zijn grafheuvels te vinden. Op de Veluwe en in Drenthe zijn nog veel grafheuvels uit de bronstijd te vinden.
Er waren er veel meer, maar een aantal is verdwenen door afgraving, vernieling, bebossing, erosie enz. Daarnaast worden ook weer nieuwe grafheuvels ontdekt.
Alle grafheuvels in Nederland staan op de lijst van archeologische monumenten en genieten bescherming volgens de monumentenwet.
Grafheuvels werden opgeworpen in het Neolithicum, de bronstijd en de ijzertijd en werden op verschillende manieren aangelegd, afhankelijk van de periode.
De oudste grafheuvels in Nederland zijn ongeveer 5000 jaar geleden aangelegd bij Apeldoorn. De grootste grafheuvel van Noordwest-Europa ligt in Arnhem, de Meelworstenberg op het landgoed Warnsborn. De Meelworstenberg is één van de grafheuvels uit de steentijd.
Bijzonder is dat rond 1200 voor Christus de overledenen zijn bijgezet in uitgeholde boomstammen.
Grafheuvels komen over de gehele wereld voor en zijn op vele manieren aangelegd.
Een voorbeeld van een bijzondere en toegankelijke verzameling grafheuvels bevindt zich in de gemeente Veldhoven. Deze zijn opgeworpen in het Neolithicum en de midden bronstijd. Het gaat om 16 gerestaureerde grafheuvels van diverse types.
Informatie over grafheuvels is vaak moeilijk te vinden of ontbreekt bijna volledig. Zowel bij VVV-kantoren als bij andere informatieverstrekkers is het bestaan van grafheuvels vaak onbekend. Op de schaarse kaarten zijn de grafheuvels niet altijd juist aangegeven. Zo geeft men op de lijst van Rijksmonumenten alleen het terrein aan waar grafheuvels zijn te vinden. Dat kan een bos zijn of een heideveld. De juiste ligging ontbreekt. Op onze soms moeizame speurtochten hebben we de door ons gevonden grafheuvels in kaart gebracht en de juiste lokatie opgetekend. Verder de beste plek om te parkeren.
In sommige gevallen zijn de grafheuvels niet toegankelijk omdat zij op militair of particulair terrein liggen zoals de grafheuvels op de Leusderheide (militair terrein).
Hieronder een overzicht van de door ons bezochte en in kaart gebrachte grafheuvels.
Alphen (NBr), Kwaalburg
Amerongen, Bergweg
Amersfoort
Anloo, Boswachterij Anloo
Apeldoorn, Spainkbos
Arnhem, Warnsborn
Bergeijk, De Galgenberg
Best
Borger, Drouwenerstraat
Bronneger
Doorn, Kaapse Bossen
Elspeet, Molenbergweg
Elspeet, Nunspeterweg
Elspeet, Schotkampweg
Elst, Elsterberg
Elst, Plantage Willem III
Ermelo, Speuld
Ermelo, Speulderveld
Ermelo, Ermelose heide
Ermelo, Groevenbeekse Heide
Garderen, Bergsham
Garderen, De Wilde Kamp
Goirle, De Regte Heide
Hilversum, Hoorneboegse Heide
Hilversum, Westerheide
Hoogeloon, De Zwartenberg
Hoog Soeren, Pomphul
Hoog Soeren, Soerenseweg
Knegsel, Zandoerleseweg
Lage Vuursche
Laren (NH), Zuiderheide
Leersum, Zuilensteinsche Bosch
Leuvenum, Oude Zwolseweg
Odoorn, Eppiesbergje
Oss, Vorstengrafmonument
Oss, Paalgravenmonument
Putten, Landgoed Schovenhorst
Putten, Peppelerweg
Rolde, Grafheuvelveld Tumulibos
Soest, Het Enghenbergje
Soest, Monnickenbos
Soest, De Stompert
Stroe, Stroese Heide
Swalmen, Kroppestraat
Uddel, Koningsweg
Uddel, Uddelermeer
Uddel, Uddelermeerweg
Vaassen, Celtic Fields
Vaassen, Elburgerweg
Vaassen, Grafheuvels
Wageningen, Wageningseberg
Veldhoven, Toterfout
Venlo, Jammerdaalse Heide
Vierhouten, Elspeterbosweg
Weert, Boshoverheide
Zuidwolde, Tonckenbos